Việc mua nhà xã hội từ lâu đã trở thành mơ ước của nhiều gia đình có thu nhập trung bình và thấp tại Việt Nam. Tuy nhiên, trước tình trạng mức sinh đang giảm mạnh, một đề xuất mới đã được đưa ra nhằm khuyến khích các cặp vợ chồng sinh đủ hai con sẽ được ưu tiên khi mua nhà xã hội.Vậy bối cảnh thị trường hiện nay ra sao và đề xuất này sẽ mang lại những tác động gì? Hãy cùng bandatdongnai.land khám phá trong bài viết dưới đây.
Thực trạng thị trường và mức sinh thấp
Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam đang phát triển nhanh chóng, thị trường bất động sản cũng không ngừng biến động với những đợt tăng giá mạnh mẽ. Điều này đã tạo ra một thách thức lớn đối với các cặp vợ chồng trẻ, đặc biệt là những người có thu nhập trung bình và thấp.
Theo số liệu từ Tổng cục Thống kê, số con trung bình của một phụ nữ Việt Nam trong độ tuổi sinh đẻ đã giảm đáng kể, từ mức 3,6 vào năm 1989 xuống còn 1,96 trong những năm gần đây, mức thấp nhất từ trước đến nay. Điều này đặc biệt rõ ràng tại các đô thị lớn như TP HCM, nơi mức sinh đã giảm từ 1,42 con trên mỗi phụ nữ vào năm ngoái xuống còn 1,32 con trong năm nay.
Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này là gánh nặng tài chính mà các gia đình trẻ đang phải đối mặt. Giá nhà ngày càng tăng cao không chỉ khiến việc sở hữu nhà trở nên xa vời, mà còn đẩy giá thuê nhà lên, tạo áp lực lớn đến chi phí sinh hoạt hàng ngày. Bà Phạm Miền, Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu và Đánh giá Thị trường Bất động sản Việt Nam thuộc VARS, đã nhấn mạnh rằng “nỗi lo cơm áo gạo tiền” đang làm nhiều cặp vợ chồng trẻ không dám sinh con hoặc chỉ dám sinh một con để giảm bớt gánh nặng tài chính.
Thực tế này được minh chứng rõ ràng qua sự biến động của giá nhà ở TP HCM. Từ năm 2016 đến 2018, giá nhà tại thành phố này liên tục lập đỉnh mới, đồng thời chỉ số giá sinh hoạt theo không gian (SCOLI) của TP HCM cũng dẫn đầu cả nước. Mặc dù từ năm 2019, tốc độ tăng giá nhà tại TP HCM có dấu hiệu chậm lại, nhưng giá nhà tại Hà Nội lại tiếp tục tăng cao, với mặt bằng giá căn hộ sơ cấp hiện nay gần đạt 60 triệu đồng mỗi m², tiệm cận với thị trường TP HCM. Điều này đã khiến cho Thủ đô Hà Nội trở thành nơi có chi phí đắt đỏ nhất cả nước theo chỉ số SCOLI năm 2023.
Hệ lụy của mức sinh thấp và giá nhà cao không chỉ ảnh hưởng đến các gia đình trẻ mà còn tạo ra một loạt thách thức xã hội khác. Sự thiếu hụt nguồn nhân lực trẻ, giảm lực lượng lao động và năng suất làm việc, cùng với gánh nặng an sinh xã hội đang ngày càng trở nên rõ rệt. Những vấn đề này đòi hỏi các chính sách can thiệp kịp thời và hiệu quả để đảm bảo sự cân bằng và bền vững cho xã hội trong tương lai.
Đề xuất ưu tiên mua nhà xã hội cho các cặp vợ chồng sinh đủ hai con
Trước thực trạng mức sinh đang giảm sút và tốc độ già hóa dân số nhanh chóng, Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS) đã đưa ra một đề xuất mang tính chiến lược nhằm khuyến khích các cặp vợ chồng trẻ sinh đủ hai con. Cụ thể, VARS đề nghị rằng các cặp vợ chồng có hai con nên được ưu tiên hỗ trợ một lần khi mua nhà xã hội. Đề xuất này không chỉ nhằm giải quyết vấn đề nhà ở mà còn là một phần của nỗ lực nhằm đảo ngược xu hướng mức sinh thấp đang lan rộng tại các đô thị lớn như TP HCM và Hà Nội.
Lý do chính khiến VARS đưa ra đề xuất này là do sự gia tăng chóng mặt của giá nhà đất đã và đang gây áp lực nặng nề lên các cặp vợ chồng trẻ. Giá nhà tăng cao không chỉ khiến cho việc sở hữu nhà trở thành một điều xa vời mà còn thúc đẩy xu hướng nhiều người trẻ chọn lối sống không kết hôn hoặc không sinh con, hoặc theo đuổi phong cách sống “double income, no kids” (hai nguồn thu nhập, không con cái). Đây là một hiện tượng đáng lo ngại vì nó làm trầm trọng thêm vấn đề mức sinh thấp và già hóa dân số, gây ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển bền vững của xã hội.
Bà Phạm Miền, Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu và Đánh giá Thị trường Bất động sản Việt Nam thuộc VARS, đã chỉ ra rằng các biện pháp hiện nay nhằm thúc đẩy kết hôn trước 30 tuổi và khuyến khích sinh con đều còn rất chung chung và khó có tác dụng như mong đợi. Việc ưu tiên hỗ trợ mua nhà xã hội cho các cặp vợ chồng sinh đủ hai con được xem là một biện pháp cụ thể và thiết thực hơn, giúp họ giảm bớt gánh nặng tài chính và tạo điều kiện thuận lợi cho việc lập gia đình và nuôi dạy con cái.
Luật Nhà ở 2023, có hiệu lực từ ngày 1/8, đã nới lỏng điều kiện mua nhà xã hội, một bước đi quan trọng nhằm mở rộng cơ hội tiếp cận nhà ở cho người dân. Theo quy định mới, điều kiện cư trú không còn là yêu cầu bắt buộc, mà chỉ cần đáp ứng một số điều kiện về nhà ở và thu nhập, như thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo; chưa được mua hoặc thuê mua nhà xã hội; và chưa từng hưởng chính sách hỗ trợ nhà ở dưới bất kỳ hình thức nào. Điều này giúp mở rộng đối tượng có thể được hưởng chính sách hỗ trợ, bao gồm cả các cặp vợ chồng trẻ, đặc biệt là những người sinh đủ hai con.
Đề xuất của VARS không chỉ nhằm vào việc giải quyết nhu cầu nhà ở mà còn hướng tới việc hỗ trợ xã hội toàn diện. Bên cạnh các cặp vợ chồng sinh đủ hai con, các đối tượng khác như thân nhân liệt sĩ; công chức, viên chức quốc phòng; người làm công tác cơ yếu; học sinh, sinh viên trường chuyên biệt; và các doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã trong khu công nghiệp cũng được bổ sung vào danh sách đối tượng được ưu tiên hỗ trợ về nhà ở xã hội.
Đáng chú ý, đây không phải là lần đầu tiên đề xuất này được đưa ra. Vào tháng 8 năm ngoái, Sở Y tế TP HCM cũng đã đề nghị rằng các cặp vợ chồng sinh đủ hai con nên được ưu tiên hỗ trợ mua nhà xã hội một lần để họ có thể an tâm hơn trong việc sinh đẻ và nuôi dạy con cái. Điều này cho thấy rằng đề xuất của VARS không chỉ là một ý tưởng mới mà còn là một phần của xu hướng lớn hơn trong việc tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các gia đình trẻ tại Việt Nam.
Việc triển khai chính sách này sẽ góp phần cải thiện mức sinh và hỗ trợ các cặp vợ chồng trẻ trong việc đối mặt với áp lực tài chính. Đồng thời, nó cũng là một bước tiến quan trọng trong việc giải quyết vấn đề nhà ở xã hội, một trong những vấn đề nhức nhối nhất tại các đô thị lớn hiện nay. VARS cũng đề xuất rằng Nhà nước nên nghiên cứu thêm các chính sách can thiệp khác để phát triển nhà ở thương mại vừa túi tiền, nhằm giải quyết triệt để bài toán “ngại cưới, lười sinh” đang trở thành xu hướng phổ biến.
Mua nhà xã hội và những giải pháp hỗ trợ khác
Bên cạnh việc ưu tiên mua nhà xã hội cho các cặp vợ chồng sinh đủ hai con, VARS cũng đề xuất Nhà nước nghiên cứu và phát triển thêm các chương trình nhà ở thương mại vừa túi tiền, nhằm giải quyết bài toán “ngại cưới, lười sinh” đang diễn ra hiện nay.
Phân khúc nhà ở này được kỳ vọng sẽ do các doanh nghiệp phát triển, với mức lợi nhuận hợp lý do Nhà nước kiểm soát, nhằm tạo ra những sản phẩm nhà ở phù hợp hơn đối với túi tiền của người lao động. Tuy nhiên, trong nửa đầu năm nay, các sản phẩm nhà ở thương mại vừa túi tiền gần như vắng bóng tại hai đô thị lớn là Hà Nội và TP HCM. Hơn 80% nguồn cung căn hộ mới tại hai thành phố này đều thuộc phân khúc cao cấp, khiến cho việc sở hữu nhà ở của các gia đình trẻ trở nên khó khăn hơn bao giờ hết.
Việc phát triển các chương trình hỗ trợ nhà ở xã hội và nhà ở thương mại vừa túi tiền không chỉ giúp giải quyết vấn đề về chỗ ở mà còn góp phần cải thiện tình trạng mức sinh thấp, đảm bảo sự phát triển bền vững của xã hội trong tương lai.
Lời kết
Đề xuất ưu tiên mua nhà xã hội cho các cặp vợ chồng sinh đủ hai con không chỉ là một giải pháp khuyến khích dân số mà còn là bước đi quan trọng trong việc đảm bảo chất lượng cuộc sống cho các gia đình trẻ. Trong bối cảnh mức sinh giảm mạnh và giá nhà leo thang, việc ổn định chỗ ở là yếu tố then chốt giúp các cặp vợ chồng tự tin hơn trong việc sinh con và nuôi dạy con cái. Cùng với đó, việc phát triển thêm các chương trình nhà ở thương mại vừa túi tiền sẽ là chìa khóa để giải quyết bài toán nhà ở và góp phần giúp cho cuộc sống của người dân được cải thiện hơn.
