Trong bối cảnh dân số Việt Nam đang già hóa với tốc độ nhanh chóng, bất động sản dưỡng lão đang trở thành một trong những lĩnh vực tiềm năng thu hút sự quan tâm của rất nhiều nhà đầu tư. Với nhu cầu ngày càng tăng cao về các dịch vụ chăm sóc sức khỏe và nhà ở cho người cao tuổi, phân khúc này được dự đoán sẽ trở thành một điểm sáng trong thị trường bất động sản. Hãy cùng bandatdongnai.land khám phá về phân khúc tiềm năng này trong bài viết dưới đây.
Nhu cầu ngày càng cao của bất động sản dưỡng lão
Bất động sản dưỡng lão đang trở thành một phân khúc quan trọng trong thị trường bất động sản, đặc biệt trong bối cảnh dân số Việt Nam đang già hóa nhanh chóng. Theo Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc (UNFPA), Việt Nam hiện nằm trong số những quốc gia có tốc độ già hóa dân số nhanh nhất thế giới. Cụ thể, vào năm 2019, tỷ lệ người từ 60 tuổi trở lên đã chiếm 11,9% tổng dân số, và dự kiến con số này sẽ vượt qua 25% vào năm 2050. Sự chuyển đổi nhân khẩu học này không chỉ là hệ quả của việc tăng tuổi thọ và giảm tỷ lệ tử vong, mà còn do sự sụt giảm mạnh mẽ trong tỷ lệ sinh qua các thập kỷ.
Một thống kê từ Tổng cục Thống kê Việt Nam cho thấy, tỷ lệ sinh đã giảm đáng kể từ 3,8 con vào năm 1989 xuống dưới 2 con vào năm 2023. Trong khoảng thời gian từ 2009 đến 2019, tổng dân số tăng 1,14%/năm, nhưng dân số cao tuổi lại tăng đến 4,35%/năm. Những con số này phản ánh một sự chuyển dịch cơ cấu dân số đáng kể, trong đó nhóm dân số cao tuổi ngày càng chiếm tỷ trọng lớn hơn. Điều này đặt ra những thách thức to lớn về nguồn nhân lực, năng suất lao động, và nhất là trong việc đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe của người cao tuổi.
Sự già hóa dân số cũng đẩy mạnh nhu cầu về các mô hình bất động sản dưỡng lão. Điều này càng trở nên cấp thiết khi cấu trúc gia đình truyền thống đang thay đổi. Theo Hội môi giới BĐS Việt Nam (VARS), tỷ lệ người cao tuổi sống một mình hoặc chỉ với vợ/chồng đang ngày càng tăng. Cụ thể, từ năm 2009 đến 2019, tỷ lệ người cao tuổi sống một mình đã tăng từ 9,68% lên 13,74%, và tỷ lệ người cao tuổi sống với vợ/chồng tăng từ 8,69% lên 14,09%. Ngoài ra, sự gia tăng đáng kể về số lượng người cao tuổi gặp khó khăn trong các hoạt động hàng ngày và các khuyết tật cũng thúc đẩy nhu cầu về dịch vụ chăm sóc và bất động sản dưỡng lão.
Cùng với sự phát triển của kinh tế và sự thay đổi về quan điểm sống, định kiến về nhà dưỡng lão tại Việt Nam cũng đã dần thay đổi. Trước đây, việc gửi người cao tuổi vào viện dưỡng lão có thể bị coi là thiếu trách nhiệm, nhưng hiện nay, nhu cầu về các dịch vụ chăm sóc chuyên nghiệp đang ngày càng gia tăng. Một khảo sát của UNFPA và Tổng cục Thống kê Việt Nam cho thấy khoảng 36% người cao tuổi và gia đình họ sẵn sàng chi trả cho các dịch vụ chăm sóc tại các cơ sở chuyên nghiệp.
Mặc dù nhu cầu về bất động sản dưỡng lão ngày càng tăng, cơ sở hạ tầng hiện tại vẫn chưa đáp ứng đủ. Hiện nay, cả nước chỉ có khoảng hơn 400 viện dưỡng lão, trong đó 50% là các trung tâm từ thiện hoặc do nhà nước đầu tư. Trong khi đó, số liệu từ Công ty bảo hiểm Bảo Việt (BVI) chỉ ra rằng chỉ 32 trên tổng số 63 tỉnh thành có viện dưỡng lão. Đây là một con số quá khá khiêm tốn trước nhu cầu thực tế đang tăng cao.
Bất động sản dưỡng lão ở nước ngoài đã rất phát triển
Trên thế giới, bất động sản dưỡng lão đã phát triển từ rất lâu và trở thành một phần quan trọng trong ngành công nghiệp chăm sóc sức khỏe. Các quốc gia phát triển như Nhật Bản, Mỹ, và các nước châu Âu đã xây dựng hệ thống viện dưỡng lão và các dịch vụ chăm sóc người cao tuổi một cách toàn diện và hiệu quả. Những mô hình này không chỉ đáp ứng nhu cầu của người cao tuổi mà còn mang lại lợi nhuận ổn định cho các nhà đầu tư.
Tại Trung Quốc, quốc gia có hơn 264 triệu người trên 60 tuổi (tính đến năm 2020), hơn 40.000 viện dưỡng lão đã được xây dựng trong thập niên gần đây để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng. Điều này cho thấy tiềm năng to lớn của bất động sản dưỡng lão khi được đầu tư và phát triển đúng cách.
Bài học từ các nước phát triển cho thấy rằng, để thành công trong lĩnh vực này, các nhà đầu tư cần chú trọng vào việc xây dựng cơ sở hạ tầng chất lượng cao, cung cấp dịch vụ chăm sóc toàn diện và đảm bảo môi trường sống an toàn, tiện nghi cho người cao tuổi..
Những bước đi cần thiết cho mô hình bất động sản dưỡng lão tại Việt Nam
Trước cơ hội đầy tiềm năng từ sự gia tăng nhanh chóng của dân số già, nhiều tập đoàn bất động sản lớn đã bắt đầu tham gia vào lĩnh vực phát triển bất động sản dưỡng lão. Những mô hình chăm sóc sức khỏe dài hạn cho người cao tuổi đang được triển khai, thậm chí một số chủ đầu tư còn biến chúng thành một phần trong các khu đô thị tích hợp với đầy đủ tiện ích.
Tuy nhiên, theo đánh giá của Hội môi giới BĐS Việt Nam (VARS), các cơ sở hiện tại chủ yếu phục vụ một bộ phận nhỏ người cao tuổi ở khu vực đô thị, do chi phí liên quan đến nhà ở và dịch vụ chăm sóc vẫn ở mức khá cao so với thu nhập trung bình của người Việt, đặc biệt là người cao tuổi.
Để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về bất động sản dưỡng lão, và đồng thời đảm bảo khả năng tiếp cận của đại đa số người cao tuổi, một số bước đi chiến lược cần được thực hiện.
Thứ nhất, Nhà nước cần xây dựng các chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào phát triển mô hình chăm sóc người cao tuổi. Một trong những cách hiệu quả nhất là cung cấp các ưu đãi thuế. Các doanh nghiệp phát triển nhà ở dưỡng lão nên được miễn hoặc giảm thuế thu nhập doanh nghiệp trong những năm đầu hoạt động để giảm thiểu rủi ro tài chính. Điều này không chỉ khuyến khích đầu tư mà còn giúp giảm chi phí dịch vụ, từ đó làm tăng khả năng tiếp cận của người cao tuổi đối với các dịch vụ dưỡng lão.
Thứ hai, việc hỗ trợ tài chính từ Chính phủ thông qua các khoản vay ưu đãi với lãi suất thấp hoặc không lãi suất cho các dự án phát triển nhà dưỡng lão là cần thiết. Đây là một hình thức hỗ trợ trực tiếp, giúp các doanh nghiệp giảm áp lực tài chính trong giai đoạn đầu tư và vận hành. Đồng thời, Nhà nước cũng cần tạo lập các quỹ hỗ trợ từ ngân sách quốc gia hoặc từ các nguồn tài trợ khác để cung cấp bảo lãnh tín dụng hoặc hỗ trợ tài chính cho các doanh nghiệp tư nhân đầu tư vào lĩnh vực này.
Một yếu tố quan trọng khác là việc thu hút đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực chăm sóc người cao tuổi. Để thực hiện điều này, Việt Nam cần có những chính sách ưu đãi đặc biệt về thuế, phí, cũng như cải cách thủ tục hành chính nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư quốc tế. Cấp phép thuê đất dài hạn với giá ưu đãi, đặc biệt tại các khu vực có nhu cầu cao, là một trong những biện pháp có thể thu hút các nhà đầu tư nước ngoài. Đồng thời, các doanh nghiệp trong và ngoài nước cũng có thể được tạo động lực thông qua việc giảm hoặc miễn các khoản phí liên quan đến chuyển đổi mục đích sử dụng đất đối với các dự án bất động sản dưỡng lão.
Ngoài ra, việc xây dựng quy định pháp lý rõ ràng và minh bạch về tiêu chuẩn và điều kiện hoạt động của nhà dưỡng lão là rất quan trọng. Hiện nay, các quy định về việc xây dựng và vận hành nhà dưỡng lão tại Việt Nam vẫn còn thiếu sót, gây khó khăn cho các doanh nghiệp trong quá trình đầu tư. Do đó, Nhà nước cần ban hành các quy định cụ thể, từ việc đảm bảo chất lượng dịch vụ đến việc bảo vệ quyền lợi của người cao tuổi và người sử dụng dịch vụ.
Cuối cùng, mô hình hợp tác công tư (PPP) nên được đẩy mạnh trong lĩnh vực chăm sóc người cao tuổi. Đây là một hướng đi tiềm năng, cho phép tận dụng tối đa nguồn lực từ cả khu vực công và tư nhân. Nhà nước có thể cho phép các doanh nghiệp tư nhân khai thác và vận hành các cơ sở chăm sóc người cao tuổi công lập hiện có, đồng thời tham gia vào quá trình phát triển cơ sở hạ tầng mới. Mô hình này không chỉ giảm gánh nặng tài chính cho Nhà nước mà còn tạo cơ hội cho doanh nghiệp tư nhân trong việc phát triển các dịch vụ chất lượng cao cho người cao tuổi.
Lời kết
Bất động sản dưỡng lão đang mở ra một cơ hội đầu tư hấp dẫn trong bối cảnh dân số già hóa nhanh chóng tại Việt Nam. Với nhu cầu ngày càng tăng cao về các dịch vụ chăm sóc và nhà ở cho người cao tuổi, các nhà đầu tư cần nhanh chóng nắm bắt xu hướng này để khai thác tiềm năng của phân khúc thị trường đầy triển vọng này. Tuy nhiên, để thành công, cần có sự hỗ trợ từ chính sách, sự hợp tác chặt chẽ giữa nhà nước và tư nhân, cũng như sự đổi mới và sáng tạo trong việc xây dựng và vận hành các dự án bất động sản dưỡng lão.
